Waarnemingen en gedachten over Egyptische diergoden cultus en helpende dieren in de Europese sprookjes.
Tekst en foto’s: Christja Mees – Henny
De kikker in het oude Egypte
Farao (Osiris) op het leeuwen bed . rechts Isis. Kikkers begeleiden de geboorte van Horus. Luxor Karnak
Godin Hecate is de kikker Godin van de zwangerschap en geboorte.
Samen met de oer Goden Osiris en Chnoem. Chnoem is God van de Nijl Bron, de oorsprong van het leven.
Hij heeft een ramskop met horizontale horens.
Godin Hecate is verantwoordelijk voor de schepping en het herboren worden van levende wezens. Zij wordt ook met het hiernamaals geassocieerd.
Kikkers zijn in twee werelden thuis: ze verblijven in het water, dat je ook als beeld kunt zien voor het etherische, het levende, én ze
kunnen op de oever leven, dat je als beeld kunt zien voor het fysieke, het aardse.
De kikker in het sprookje
De kikkerkoning of IJzeren Hendrik. Grimm nr. 1
Een koningsdochter verliest haar gouden bal bij het spelen in de bron. Een kikker haalt hem er uit op, maar stelt de voorwaarde dat hij met haar mee mag eten, drinken, en in haar bedje slapen.
Zij griezelt van het dier, en weigert aanvankelijk.
Op bevel van haar vader gehoorzaamt zij en geeft de kikker wat hij gevraagd heeft.
Maar het bed delen dat gaat haar te ver, en zij gooit hem boos tegen de muur, waarop hij op slag in een koningszoon verandert die door een heks betoverd was. Zij heeft hem verlost en hij wordt haar bruidegom.
Het sprookje heeft een tweede titel ‘IJzeren Hendrik. IJzeren Hendrik is de dienaar van de jonge koning die drie ijzeren banden om zijn hart had laten slaan opdat het niet zou breken door smart en droefenis over de betovering van zijn Heer. Als de kikker verlost is en zijn koninklijke taak kan gaan vervullen,
springen de ijzeren banden van zijn hart en is ook hij zielsgelukkig.
Grimm nr 50: Doornroosje
De kikker voorspelt in dit sprookje de geboorte van Doornroosje:
‘Toen gebeurde het, dat toen de koningin eens aan het baden was, er een kikker uit het water aan land kroop,
die tot haar sprak: ‘Uw wens zal vervuld worden; eer er een jaar voorbij is, zult u een dochter ter wereld brengen’.
Wat de kikvors gezegd had, gebeurde en de koningin baarde een meisje, dat zó mooi was dat de koning buiten zichzelf
was van vreugde en een groot feest aanrichtte.’
Grimm nr. 33: De Drie talen
Een jonge graaf die niets leren kon, gaat bij een leermeester in de leer en leert de taal te verstaan van de honden die blaffen, van de vogels die tjilpen, en van wat de kikkers kwaken;. Zijn vader niet tevreden met deze opleidingen stuurt hem weg.
Hij krijgt in een burcht onderdak maar zijn leven wordt daar bedreigd door wilde betoverde honden. Hij hoort van hen dat zij een goudschat onder in de toren bewaken, en als hij deze op laat graven is de betovering verbroken. Na verloop van tijd gaat hij naar Rome.
Onderweg hoorde hij wat de kikkers in het moeras kwaakten en dat maakte hem peinzend en verdrietig.
In Rome was juist de paus overleden. Men wachtte op een Gods wonder waardoor de nieuwe paus aangekondigd zou worden.
Toen de jongen de kerk binnen kwam waar de kardinalen bijeen waren, streken er plotseling twee sneeuw witte duiven op zijn schouders neer.
Hij werd tot paus gezalfd, en de duiven koerden hem de woorden van de mis in het oor die hij niet kende.
Zo was uitgekomen wat hij de kikkers onderweg in het moeras had horen kwaken. Zij kwaakten dat hij paus zou worden.
Hoe zou hij paus kunnen zijn zonder de vermogens daar voor te hebben?
Zoals de valk in het oude Egypte de farao inspireerde, (zie het deel over de vogels en de afbeelding uit het museum in Cairo)
zo wordt de jonge graaf die niets leren kon, de paus in dit sprookje, geïnspireerd door de witte duif d.w.z. door de Heilige Geest.